يكي از مسائلي كه ممكن است براي والدين بسيار جالب و چالش برانگيز باشد اين است كه بچه به كدام والدين ميره؟ گاهي پدر و مادرهايي كه تجربه اولشون هست يا فرزند چندمشون تو راهه در مورد اين موضوع ساعت ها بحث مي كنند. در اين مقاله مي خواهيم اين موضوع را براي شما مامان و باباي اومايي عزيز بيشتر باز كرده و از نظر علمي بررسي كنيم.
كودك من چه شكلي خواهد بود؟
هيچ گونه روش پيشگويي دقيق براي اينكه به شما بگويد كودكتان دقيقا چه شكلي مي شود وجود ندارد؛ اما به لطف علم ژنتيك مي توان سرنخ هايي پيدا كرد و بعضي چيزها را تا حدودي پيش بيني نمود.
وقتي صحبت از رنگ چشم كودك شما، بافت مو يا بلند بودن قد او مي شود، همه اين ويژگي ها به DNA كودك بستگي دارد. ژن ها از DNA ساخته شده اند. بيشتر ويژگي هايي كه كودك شما به ارث مي برد نتيجه ژن هاي متعدد از هر دو والدين است كه با هم كار مي كنند. به همين دليل دقيقا نمي توان خصوصيات ژنتيكي را مشخص كرد چون نمي دانيم عوامل ژنتيك پدر و مادر چگونه با هم تركيب شده اند.
چگونه ژنتيك بر رنگ موي كودك شما تأثير مي گذارد؟
اگر هم شما و هم همسرتان موهايي قهوه اي يا سياه داريد، كودك شما نيز به احتمال زياد موهاي تيره اي خواهد داشت. موهاي قهوه اي بر موهاي بلوند غالب است، بنابراين اگر يكي از شما موهاي روشن و ديگري موهاي تيره دارد به احتمال زياد موهاي فرزندتان تيره مي شود؛ اما احتمال بلوند شدن نيز وجود دارد. به همين ترتيب، اگر هم شما و هم همسرتان بلوند باشيد، به احتمال زياد نوزادان شما بلوند خواهند بود.
وجود موهاي مادرزادي قرمز در والدين كمي پيچيده تر است و معمولا بايد هر دو والدين اين ژن را داشته باشند تا بر نوزادشان تاثير داشته باشد. اگر پدر بزرگ و مادر بزرگ بلوند باشند اما موهاي شما تيره باشد احتمال اينكه موهاي فرزند شما بلوند شود وجود دارد.
اما بخاطر داشته باشيد كه ژن هاي مختلفي از هر يك از والدين وجود دارد كه رنگ مو را تعيين مي كند. همچنين ژن هاي ديگري وجود دارند كه مقدار رنگدانه اي به نام ملانين را در موهاي نوزاد كنترل مي كنند. اگر مقدار زيادي از يك نوع ملانين به نام eumelanin در بدن وجود داشته باشد، موهاي سياه يا قهوه اي ايجاد مي شود. اگر مقدار كمي eumelanin در بدن نوزاد باشد موهايش بلوند مي شود. افراد مو قرمز نوع ديگري از ملانين را دارند كه به نام فوملانين شناخته مي شود.
چگونه ژنتيك بر رنگ چشم كودك شما تأثير مي گذارد؟
تشخيص اينكه كودك شما داراي چشمان آبي، قهوه اي يا سبز است، دشوار است. بيشتر نوزادان سفيدپوست با چشم هاي آبي يا خاكستري و نوزادان سياه پوست و سبزه با چشم هاي تيره، معمولاً قهوه اي متولد مي شوند.
اما مانند رنگ مو، رنگ چشم كودك توسط چندين ژن تعيين مي شود كه توليد رنگدانه ملانين را كنترل مي كنند. رنگ چشم قهوه اي نسبت به سبز و آبي غالب است و بعد از آن سبز بر آبي غالب مي باشد؛ اما در برخي موارد نيز اتفاق افتاده كه يكي از والدين چشمان سبز و ديگري قهوه اي داشته و چشمان فرزندشان آبي شده است؛ زيرا در اين حالت ممكن است پدر و مادر ژن چشم آبي مغلوب داشته باشند كه به فرزندشان منتقل شده باشد.
چگونه ژنتيك بر وزن، قد و اندام كودك تأثير مي گذارد؟
ممكن است شما پسري 55 سانتيمتري و 2.2 كيلوگرمي به دنيا بياوريد، اما اين بدان معنا نيست كه او تا پايان عمر در رتبه هاي برتر جدول رشد و فردي قد بلند باشد. فاكتورهاي زيادي از جمله رژيم غذايي و ميزان وزن شما در دوران بارداري، وجود دارد كه مي تواند رشد كودك را در شكم شما تحت تأثير قرار دهد. يكي از راه هاي به دست آوردن تقريبي از قد كودك اين است كه قد خود و همسرتان را با هم جمع كنيد، سپس براي پسران 12.7 سانتيمتر بالاتر و براي قد دختران 12.7 سانتيمتر پايين تر در نظر بگيريد. حالا عدد به دست آمده را تقسيم بر دو كنيد.
پيش بيني وزن كمي پيچيده تر است. تحقيقات نشان مي دهد كه حدود 40 درصد از استعداد وزن كودك از مادر و پدر به ارث مي رسد؛ بنابراين وزن ما تنها 20 درصد از پدر و 20 درصد از مادر به ارث مي رسد و مابقي به نحوه زندگي و تغذيه ما بستگي دارد.
آيا كودكان از بدو تولد بيشتر شبيه مادران هستند يا شبيه پدران؟
شايد شنيده باشيد كه نوزاد تازه متولد شده بيشتر شبيه مادرش است تا پدرش؛ اما تحقيقات نشان مي دهد كه بيشتر نوزادان به هر دو والدين به يك اندازه شباهت دارند و برخي مطالعات نشان مي دهد كه نوزادان در واقع در سه روز اول زندگي بيشتر شبيه مادران خود هستند.
چرا بعضي از كودكان بيشتر شبيه پدربزرگ يا مادر بزرگ هستند؟
اگر كودك شما دقيقاً شبيه به يكي از پدر بزرگ ها يا مادربزرگ ها شده باشد به دليل ژن هايي است كه از شما به ارث برده است. به همين دليل گاهي اوقات نوزادان دقيقا شبيه عمه، خاله، عمو يا دايي مي شوند.
سخن آخر
همان طور كه گفتيم ويژگي هاي ظاهري مربوط به ژنتيك نوزاد مي باشد؛ اما از آن جايي كه دقيقا مشخص نيست چه ژن هايي را به ارث مي برد نمي توان به طور دقيق پيش بيني كرد كه نوزاد بيشتر شبيه به كدام والدين مي شود.